Vorige week kopte de lokale krant dat de jongeren weer kiezen voor de bouw en voor techniek in het algemeen. Dat is een mooie ontwikkeling. Al denk ik wel dat het bericht wat aangedikt is, om een positieve sfeer te creëren. Want wat is de aanwas magertjes.

Begin dit jaar sprak ik een van mijn leraren van de toenmalige MTS in Bergen op Zoom. Hij vertelde me dat er afgelopen schooljaar 12 aanmeldingen waren voor de richting Bouwkunde. Om u een idee te geven: toen ik er in de jaren negentig zat, waren we met zo’n 70 leerlingen per studiejaar. En nu 12! Waarvan er nog afvallen of uiteindelijk toch besluiten iets anders te gaan doen. Voor een bouwregio, wat West-Brabant van oudsher is, is dat zorgwekkend te noemen. Deze studenten zijn de toekomstige uitvoerders, werkvoorbereiders en tekenaren.

De eerder genoemde leerkracht schoof het gebrek aan animo af op de crisis. Maar daar ga ik niet helemaal in mee. Jonge gasten kiezen op het vmbo – wat missen we de ouderwetse LTS en MAVO toch – in welke richting ze verder willen. Kijken zij dan naar waar de banenkansen liggen? Of welke sector momenteel lijdt onder de crisis? Persoonlijk geloof ik daar niet in. Ongetwijfeld zijn tijden veranderd en wordt de jeugd meer beïnvloed dan 20 jaar terug. Maar de keuze wordt toch voornamelijk gemaakt op interesse en gevoel. Ik kom niet uit een technische familie, niemand is werkzaam in de bouw. Tot ik naar een open dag van het Markiezaat College ging. Mijn interesse was gewekt. Ik vond het cool, zo’n tekentafel. En de keuze voor Bouwkunde was gemaakt.

Bouwen vinden we bijna allemaal leuk. Leg in de gemiddelde wachtkamer een paar blokjes op tafel en zowel jong als oud bouwt een torentje. En juist daar moeten we het met de gehele bouwkolom zoeken; het is aan ons om de jeugd enthousiast te krijgen. Zo kunnen we daadwerkelijk vooruitgang realiseren. We moeten niet wachten op actie vanuit het onderwijs of Den Haag. We moeten in de jeugd investeren. En dat kan heel eenvoudig. Vorig jaar heb ik op een basisschool, tijdens hun schoolthema Bouw, met 4- en 5-jarigen een muurtje gemetseld. Neem een paar dozen monsterstenen (wie heeft ze niet op kantoor?), wat zakken metselmortel en knutselen maar. Van de 26 kinderen denken er twee: bekijk het, ik ga voetballen. De overige staan te popelen om wat stenen op te stapelen en zeker tien zijn écht geïnteresseerd. Afgelopen jaar heb ik in de klas van mijn oudste een middagje getimmerd. Gereedschapskistjes. Hetzelfde verhaal qua enthousiasme. Want dat is er, daar twijfel ik echt niet aan. En het kost mij slechts wat uurtjes op de vrijdagmiddag. De vraag is hoe je de interesse bij jongeren vasthoudt tijdens de middelbare schoolperiode. Al ben ik ervan overtuigd dat als de interesse gewekt is, die blijft.

Wanneer wij als branche niet zorgen voor een betere aanwas, kampen we straks met een personeelsprobleem. Waar het vandaag de dag al een uitdaging is om uitvoerende mensen te vinden, gaat dit in de toekomst ook een punt worden voor de functies van uitvoerder, werkvoorbereider en tekenaar. Dus toch maar weer een blog met afsluitend een oproep; zoek de jeugd op! En niet met gelikte folders of bedrukte Iphone hoesjes. Doe wat met ze! Laat ze daadwerkelijk ervaren wat de bouw inhoudt. Mijn ervaring is dat veel vaklui dit ook graag een keer doen; dus ga eens naar een basisschoolklas om wat pvc te lijmen en een leiding te buigen. Ervaar hoe enthousiast de jeugd is. Op die manier kunnen we de jongeren met trots laten zien dat we in een prachtige branche werken!

Holm de Jong

Eind oktober 2013. Bouwbureau Holm de Jong werd gepolst om tijdelijk ondersteuning te bieden aan de afdelingen Huisvesting en Technische dienst van Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis in Dirksland. Voor veel techneuten, en dus ook voor mij, staat werken voor een ziekenhuis hoog op het verlanglijstje. Waarom wist ik eigenlijk niet.

We zijn de concurrentie aangegaan en van november 2013 tot afgelopen november heeft BHJ in Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis geweldige uitbreidingen, verbouwingen en renovaties mogen begeleiden. En inderdaad, werken aan een ziekenhuis is buitengewoon interessant. Niet vanwege de techniek. Bouwkundig gezien is het werk niet spannend. Het gros draait om metal-stud wandjes en verlaagde plafonds. Installatietechnisch heb ik enorm veel bijgeleerd. Ik kende niet alle mogelijkheden, maar belangrijker, ook de hoeveelheid eisen en wensen vanuit de zorg nog niet.

Wat mij heeft aangetrokken in het werk is de constante druk om naast elkaar te werken. De Intensive Care moest bijvoorbeeld worden verbouwd, maar kon niet geheel gesloten worden, want ‘we kunnen niet alle kamers missen’. Dit zorgt voor uitdagingen en soms onmogelijkheden, maar de zorg en de bouw hebben duidelijk iets gemeen; we gaan voor het eindresultaat. Voor ons was dat een gerenoveerde IC, voor het ziekenhuis een plek waar men onbelemmerd het werk kan doen.

Waar we in de bouw heel wat van kunnen leren, is de logistiek binnen een ziekenhuis. Voor een leek, een buitenstaander – wat ik was – fascinerend om te zien. Van patiënt tot rolletje toiletpapier; er is logistiek over nagedacht. Soms lijkt het wat chaotisch, maar er zit een prachtige efficiëntie in. Bijvoorbeeld voorraad op strategisch plekken, nooit onvoorbereid van A naar B. In de bouw willen we nog weleens wat keren heen en weer gaan voor de klus geklaard is.

Ik leerde de term ‘nurse proof’. ‘Hufter proof’ kende ik al, dit gaat een tikje verder. Ontwrichte deuren, losse douchestangen en compleet verwrongen rvs onderdelen kwam ik tegen. En een verpleegster die dan lachend zegt: “Tja, ik moest wat wringen en kracht zetten.” Een dame van amper 50 kilo weet een complete deksel van een bedpanspoeler te ontwrichten! Op dat moment kon ik een lach niet onderdrukken.

Is het dan allemaal leuk, zo’n ziekenhuisklus? Zeker niet. Er zit ook een andere kant aan. Je wordt geconfronteerd met emotie. En dan bedoel ik een andere emotie dan die je bij een gemiddeld bouwproject met zo’n 50 bouwvakkers ervaart. Bij de meeste afdelingen in zo’n ziekenhuis wen je daar aan. Op één afdeling na: de kinderafdeling. De grote jongens worden dan ineens stil. Het machowereldje waarin wij bouwvakkers ons bevinden, en wat we blijkbaar ook graag in stand houden, is dan vergeten. Zodra je die afdeling op loopt, zie je bij het gros het koppie omlaag gaan en worden de praatjes minder. Vooral bij degenen die zelf kinderen hebben. Ik heb deze afdeling maar zoveel mogelijk gemeden. Want ondergetekende, en ik weet dat ik niet bekend sta om mijn fluwelen handschoentjes, werd een klein mannetje tussen de zieke kindjes en trieste, soms moedeloze, ouders.

Sinds de oprichting heeft BHJ diverse goede doelen gesteund. Bijna jaarlijks geven we een bijdrage aan de Cliniclowns. We hebben enkele malen een bedrag aan Duchenne for Heroes over kunnen maken en onlangs steunden we Metakids. Kerst staat weer voor de deur. Velen van ons denken weer eens aan een ander. Mijn oproep: steun een kind gerelateerd doel en help om hun verblijf in een ziekenhuis wat aangenamer te maken!

Zou ik nogmaals een karwei aannemen in een ziekenhuis? Natuurlijk, direct! Het was prachtig. Als de kans komt, pak ik die graag met beide handen aan. Ook als het werk een kinderafdeling betreft. Maar dat doe ik wel met een diepe buiging en het koppie omlaag.

Holm de Jong